بررسی اثر ترامادول بر بافت بیضه و هورمون‌های انسولین و تستوسترون در موش‌های سالم و دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

• Main Authors: فرزانه کاظم‌زاده, سحر ملزمی, محمد افشار اردلان, امیر‌حسین توزنده جانی, امیرحسین آشنایی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Mashhad University of Medical Sciences 2020-02-01
• Series: Majallah-i Zanān, Māmā̓ī va Nāzā̓ī-i Īrān
• Subjects: آسیب بیضه‌ای; ترامادول; دیابت; سلول‌های سرتولی
• Online Access: http://ijogi.mums.ac.ir/article_15553_bb0fa2913011d80bc2669643536dd07d.pdf
• ISSN: 1680-2993; 2008-2363

مقدمه: ترامادول از دسته داروهای مسکن مخدر یا اپوئید‌های مصنوعی بوده و دارویی ضعیف‌تر از مورفین و قوی‌تر از بروفن و استامینوفن می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات ترامادول بر بافت بیضه در موش‌های سالم و دیابتی شده با استرپتوزوتوسین انجام شد. روش‌کار: این مطالعه تجربی در سال 1397 در دانشگاه آزاد واحد دامغان انجام شد. در این مطالعه 60 سر موش صحرایی رت نر نژاد ویستار به 6 گروه (کنترل، شاهد، تجربی 1 و 2 تجربی 3 و 4) تقسیم شدند. گروه کنترل همزمان با دیابتی شدن سایر گروه‌ها به‌منظور حفظ تعادل بدن، بافرسیترات به‌صورت درون صفاقی با توجه به وزن دریافت کردند. گروه (شاهد) دیابتی، از طریق تزریق درون صفاقی استرپتوزوتوسین با دوز 55 میلی‌گرم بر کیلوگرم دیابتی شده، گروه تجربی 1، 2، 3 و 4 پس از 2 ماه دیابتی شدن، به‌مدت 5 هفته ترامادول را به‌روش گاواژ دریافت کردند. در ابتدای هفته پنجم از نمونه‌ها خون‌گیری به‌عمل آمد و فاکتور‌های بیوشیمیایی و هورمونی خون و همچنین مقاطع بیضه‌ها مورد ارزیابی ماکروسکوپی و هسیتولوژیک قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 21) و آنالیز واریانس یک‌طرفه و پس‌آزمون توکی انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: در گروه شاهد (دیابتی) کاهش معنی‌داری در سلول‌های اسپرماتوگونی (03/0=p)، سرتولی (032/0=p) و اسپرماتید (022/0=p) نسبت به گروه کنترل و گروه‌های تجربی 1 و 2 مشاهده شد. همچنین در گروه‌های تجربی 1 و 2 کاهش معنی‌داری در سلول‌های اسپرماتید (051/0=p) نسبت به گروه کنترل مشاهده شد و در گروه‌های تجربی 3 و 4 نیز نسبت به سایر گروه‌ها کاهش معنی‌داری در سلول‌های سرتولی (02/0=p) مشاهده گردید. همچنین در گروه شاهد در میزان انسولین (001/0=p) و تستوسترون (001/0=p) کاهش معنی‌دار نسبت به سایر گروه‌ها مشاهده شد. در گروه تجربی 1 و 2 به دلیل مصرف ترامادول، میزان هورمون تستوسترون (041/0=p) کاهش معنی‌داری نسبت به گروه کنترل داشت و در گروه‌های تجربی 3 و 4 نیز میزان هورمون تستوسترون (01/0=p) کاهش معنی‌داری نسبت به گروه به شاهد داشت و تغییر معنی‌داری در میزان هورمون انسولین در گروه‌های تجربی مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: مصرف روزانه خوراکی 35 روزه ترامادول در موش‌های سالم و دیابتی با دوز‌های مشخص باعث بر‌ هم زدن تعادل هورمون تستوسترون خون شده و فرآیند اسپرماتوژنز را کاهش می‌دهد؛ به‌طوری‌که هرچه دوز دارو افزایش یافت، آسیب بافتی و هورمونی نیز افزایش یافت.