ORTA ANADOLU'DA DELİCE-YERKÖY ARASINDA YER ALAN SEDİMANTER BAKIR (GÜMÜŞURANYUM) YATAKLARININ STRATİGRAFİSİ, SEDİMANTOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE OLUŞUMU

• Main Author: Halil ARAL
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 1990-03-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: -
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/3929/52273?publisher=mta

Delice çayının kuzey tarafında Delice ile Yerköy arasındaki alanda bulunan Oligosen (Miyosen ?) yaşlı bakır yataklarının stratigrafik konumu, sedimantolojik özellikleri ve oluşumu incelenmiştir. Bölgede bakır cevherleşmesi üç farklı stratigrafik seviyede görülür. Birinci tip, denizel fosilli (Orta Eosen) kireçtaşlarının üstüne gelen kırmızı ve gri renkli karasal kumtaşları ve çakıl taşları içinde bulunan nabit bakır cevheridir. İkinci tip, kırmızı kumtaşları, çakıl taşları ve çamur taşlarından meydana gelen Topraklık tepe formasyonunun Oligosen (Miyosen ?) birimleri içinde bulunan malakit cevheridir. Bu cevher, ince taneli, gri renkli kumtaşları içinde yoğunlaşmıştır ve kömürleşmiş bitki artıkları içerir. Üçüncü tip, Topraklık tepe formasyonunun üst kısımlarında bulunan birincil nabit bakır ve malakit cevheridir. Nabit bakır cevherleri üzeri çizikli (slickensided) fay zonları ile sıkı sıkıya ilişkili iken, malakit cevherleri detritik volkanik malzemeyi bağlayan bir çimento biçimindedir. Malakit tipi cevherleşme nokta bar ve taşkın ovası çökelme koşullarını temsil etmektedir. Malakit cevherinin "red-bed" serilerinin gri renkli kumtaşları içinde ve bitki artıkları ile yerel olarak bulunması, bu tip cevherin, primer olarak (muhtemelen sülfürlü mineral veya nabit bakır veya malakit biçiminde), indirgeyici kimyasal şartlar altında sedimanter kayaçların çökelmesi sırasında meydana geldiğini gösterir. Diğer taraftan, nabit bakır cevheri, muhtemelen epijenetik bir oluşumdur ve gerilme-sıkışma kuvvetleri ile ilişkilidir. Nabit bakır ile birlikte bulunan küprit ve malakit yüzeysel şartlar altında ikincil olarak meydana gelmiştir.