DOĞU TOROSLAR'DA OTOKTON, GÜNCEL LATERİTİK BiR OLUŞUM: BÜYÜKBELEN (FARAŞA-YAHYALI) DEMİR ZUHURU

• Main Authors: Şuayip KÜPELİ, İsrafil KAYABALI, Mehmet ARSLAN, Hakan Aydın SAKA
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 1999-02-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: -
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/3940/444113?publisher=mta

Kayseri ili, Yahyalı ilçesinin 28 km güneydoğusunda yer alan inceleme alanında, Üst Kretase yaşlı pelajik çökeller ile ofiyolitik kayaçlar yüzeylemektedir. Bozkır birliğine ait bu birimler, Çavdaruşağı olistostromu ve Pozantı-Faraşa peridotit napı olmak üzere iki ana bölümde incelenmiştir. Büyükbelen lateritleri, Üst Kretase yaşlı Çavdaruşağı olistostromuna ait çört arakatkılı pelajik karbonantlardan türemiştir. Otokton, güncel lateritik demir kabuk ve kırmızı renkli topraklardan oluşur. Cevher oluşumunda, Miyosen sonrasındaki lateritleşme ve kısmî karstlaşma olayları etkili olmuştur. Başlıca götit, hematit, ferrihidrit, kuvars, illit, kaolinit, malakit, azurit ve amorf madde topluluğundan oluşan lateritik demirler, ortalama % 49.71 Fe2O3 , % 3.12 AI2O3 , % 30.75 SiO2 ve % 0.09 CaO içerir. Ana kayaca göre Fe yönünden önemli ölçüde zenginleşmiş olan lateritik cevher, Si ve Ca bakımından da fakirleşmiştir. Hafif asidik-nötr ortam şartlarında zenginleşemeyen AI ise, çözünerek taşınmıştır. Ortalama % 4.05 Fe2O3 , % 7.13 AI2O3 , % 79.49 SİO2 ve % 1.73 CaO içeren kırmızı renkli topraklar kuvars, montmorillonit, kalsit, illit, opal-CT ve amorf madde parajenezi sunmaktadır. SEM incelemelerinde laterit örnekleri içerisinde ince-lifsi götit ve özşekilli hematit kristalleri gözlenmiş ve bunların tersinir olarak birbirlerine dönüştükleri belirlenmiştir, incelenen lateritlerde Cu, Cr, Co, Zn, Ba ve Nİ içerikleri yüksek, buna karşılık Ce, La, Th ve Zr içerikleri ise düşüktür. Ana kayaç içerisinde de Cr, Cu ve Mo içeriklerinin yüksek olduğu görülür.