روش‌شناسی پژوهش مروری و نقش آن در تولید دانش: توسعه یک گونه‌شناسی

• Main Authors: امیر شهسواری, جمیله علم الهدی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 2019-03-01
• Series: روش شناسی علوم انسانی
• Subjects: تحقیقات مروری; مرور ادبیات; مقاله‌ مروری; تولید دانش و گونه‌شناسی
• Online Access: http://method.rihu.ac.ir/article_1572_3b5af6077d5ad6a9d6f8397be57675d5.pdf

پیشینه پژوهشی بدست آمده از پژوهش‌های پیوسته و متکامل دانشمندان، از سرمایه­های بزرگ جامعه علمی محسوب می‌شود که در صورت بهره‌برداری مناسب، می‌تواند نقش کم‌نظیری در تولید دانش داشته باشد. دراین‌راستا پژوهش مروری نوعی از تحقیقات است که هدف آن، مطالعه مستقل و روش‌مند پیشینه پژوهش برای اکتشاف، توصیف، تلفیق، تبیین و یا نقد الگوها، روابط و روند‌های قابل مشاهده در پیکره دانش می‌باشد که ازطریق پژوهش‌ها و منابع مرتبه اول، به راحتی امکان بررسی آن وجود ندارد. اما گاهی تصور می‌شود مقالات مروری برخلاف مقالات علمی پژوهشی، و مشابه با مقالات علمی ترویجی، نوآوری خاصی ندارند و صرفاً به بازگویی نتایج پژوهش‌های پیشین می‌پردازند. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر عبارت است از بررسی ظرفیت تحقیقات مروری در تولید دانش و مفهوم‌سازی انواع این پژوهش‌ها و در نهایت ارائه یک گونه‌شناسی جامع از مقالات مروری. نتایج این پژوهش که با روش فراترکیب انجام شده نشان می‌دهد دامنه گسترده پژوهش‌های مروری را می‌توان ذیل سه معیار: دامنه، سازماندهی و اهداف مرور، طبقه‌بندی کرد و می‌توان حداقل ده گونه متمایز از مقالات مروری را شناسایی کرد که هر یک کارکرد خاص خود را در تولید دانش دارند