از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی
الگوی تنشی (tensive) که متعلّق به گستره نشانه‌شناسی پساگریماسی محسوب می‌شود، به سوی «فرآیند تولید و دریافت معنا» جهت یافته است. الگوی تنشی، دو بُعد بنیادین ادراک را به مثابه ابعاد و ظرفیّت‌های معناسازی در نظر می‌گیرد: بعد فشاره‌ای (درونی، احساسی) و بعد گستره‌ای (بیرونی، شناختی)، به مثابه ظرفیت‌های پ...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Payame Noor University
2013-09-01
|
| Series: | Pizhūhish/Nāmah-i Tafsīr va Zabān-i Qurān |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://quran.journals.pnu.ac.ir/pdf_772_a48eea55396b0b2f72192bcb1c801aa6.html |
| id |
doaj-42f7ca9e7c5c483cbba3d1aedf3a3761 |
|---|---|
| record_format |
Article |
| spelling |
doaj-42f7ca9e7c5c483cbba3d1aedf3a37612020-11-24T22:38:41ZfasPayame Noor UniversityPizhūhish/Nāmah-i Tafsīr va Zabān-i Qurān2322-38042538-614X2013-09-01122442772از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشیهادی رهنما0استادیار دانشگاه پیام تورالگوی تنشی (tensive) که متعلّق به گستره نشانه‌شناسی پساگریماسی محسوب می‌شود، به سوی «فرآیند تولید و دریافت معنا» جهت یافته است. الگوی تنشی، دو بُعد بنیادین ادراک را به مثابه ابعاد و ظرفیّت‌های معناسازی در نظر می‌گیرد: بعد فشاره‌ای (درونی، احساسی) و بعد گستره‌ای (بیرونی، شناختی)، به مثابه ظرفیت‌های پیشامعنایی، به ترتیب معرِّف «سطح بیان» و «سطح محتوا» هستند. سطوح مشخصی از فشاره و گستره پیوند می‌یابند و در محل هم‌پیوندی آنها نشانه-معنا شکل می‌گیرد. ابعاد فشاره‌ای-گستره‌ای شاخص‌هایی کمّی و قابل سنجش‌اند و این ویژگی الگوی تنشی را به ابزاری دقیق در تحلیل فرآیند گفتمانی هر نشانه-معنا، از جمله نشانه-معناهای قرآنی، تبدیل می‌کند. در این مقاله، ضمن معرفی نشانه‌شناسی تنشی به حیطه مطالعات قرآنی ـ کوششی که نخستین گام در این مسیر است ـ از باب نمونه، فرآیندهای گفتمانی و صورت‌بندی نشانه-معنای کرامت در قرآن کریم، با تکیه بر الگوی تنشی مطالعه شده است. فرآیندهای گفتمانی کرامت انسانی در قرآن کریم، در دو سطح تنشی محقق شده است: در سطح نخست، شاکله کرامت پیشینی (در فرهنگ جاهلی) که ناظر به افراد دارا و متعلق به تباری خاص بوده، به چالش کشیده شده، «کرامت عام» انسانی با دو مؤلفه‌ی انتساب تبار همه انسان‌ها به آدم علیهالسلام به مثابه مخلوقِ برتری یافته بر فرشتگان، و برخورداری تمامی آدمیان از نعمت‌های خداوند، صورت‌بندی شده است. در سطح دوم تنشی، «کرامت خاص» انسانی در پیوند با ایمان و عمل صالح انسان صورت‌بندی شده است. این کرامتِ عند الله است که تنها مؤمنان و پرهیزکاران به آن دست می‌یابند.http://quran.journals.pnu.ac.ir/pdf_772_a48eea55396b0b2f72192bcb1c801aa6.htmlقرآننشانه‌شناسیالگوی تنشیدلالتگفتماننشانه-معناکرامتانسان |
| collection |
DOAJ |
| language |
fas |
| format |
Article |
| sources |
DOAJ |
| author |
هادی رهنما |
| spellingShingle |
هادی رهنما از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی Pizhūhish/Nāmah-i Tafsīr va Zabān-i Qurān قرآن نشانه‌شناسی الگوی تنشی دلالت گفتمان نشانه-معنا کرامت انسان |
| author_facet |
هادی رهنما |
| author_sort |
هادی رهنما |
| title |
از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی |
| title_short |
از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی |
| title_full |
از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی |
| title_fullStr |
از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی |
| title_full_unstemmed |
از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی |
| title_sort |
از کرامت جاهلی تا کرامت قرآنی؛نشانه‌شناسی فرآیندهای گفتمانی «کرامت» در قرآن با تکیه بر الگوی تنشی |
| publisher |
Payame Noor University |
| series |
Pizhūhish/Nāmah-i Tafsīr va Zabān-i Qurān |
| issn |
2322-3804 2538-614X |
| publishDate |
2013-09-01 |
| description |
الگوی تنشی (tensive) که متعلّق به گستره نشانه‌شناسی پساگریماسی محسوب می‌شود، به سوی «فرآیند تولید و دریافت معنا» جهت یافته است. الگوی تنشی، دو بُعد بنیادین ادراک را به مثابه ابعاد و ظرفیّت‌های معناسازی در نظر می‌گیرد: بعد فشاره‌ای (درونی، احساسی) و بعد گستره‌ای (بیرونی، شناختی)، به مثابه ظرفیت‌های پیشامعنایی، به ترتیب معرِّف «سطح بیان» و «سطح محتوا» هستند. سطوح مشخصی از فشاره و گستره پیوند می‌یابند و در محل هم‌پیوندی آنها نشانه-معنا شکل می‌گیرد. ابعاد فشاره‌ای-گستره‌ای شاخص‌هایی کمّی و قابل سنجش‌اند و این ویژگی الگوی تنشی را به ابزاری دقیق در تحلیل فرآیند گفتمانی هر نشانه-معنا، از جمله نشانه-معناهای قرآنی، تبدیل می‌کند. در این مقاله، ضمن معرفی نشانه‌شناسی تنشی به حیطه مطالعات قرآنی ـ کوششی که نخستین گام در این مسیر است ـ از باب نمونه، فرآیندهای گفتمانی و صورت‌بندی نشانه-معنای کرامت در قرآن کریم، با تکیه بر الگوی تنشی مطالعه شده است. فرآیندهای گفتمانی کرامت انسانی در قرآن کریم، در دو سطح تنشی محقق شده است: در سطح نخست، شاکله کرامت پیشینی (در فرهنگ جاهلی) که ناظر به افراد دارا و متعلق به تباری خاص بوده، به چالش کشیده شده، «کرامت عام» انسانی با دو مؤلفه‌ی انتساب تبار همه انسان‌ها به آدم علیهالسلام به مثابه مخلوقِ برتری یافته بر فرشتگان، و برخورداری تمامی آدمیان از نعمت‌های خداوند، صورت‌بندی شده است. در سطح دوم تنشی، «کرامت خاص» انسانی در پیوند با ایمان و عمل صالح انسان صورت‌بندی شده است. این کرامتِ عند الله است که تنها مؤمنان و پرهیزکاران به آن دست می‌یابند. |
| topic |
قرآن نشانه‌شناسی الگوی تنشی دلالت گفتمان نشانه-معنا کرامت انسان |
| url |
http://quran.journals.pnu.ac.ir/pdf_772_a48eea55396b0b2f72192bcb1c801aa6.html |
| work_keys_str_mv |
AT hạdyrhnmạ ạzḵrạmtjạhlytạḵrạmtqrậnynsẖạnhsẖnạsyfrậyndhạygftmạnyḵrạmtdrqrậnbạtḵyhbrạlgwytnsẖy |
| _version_ |
1725712529807638528 |