Orta Asya Taş Heykellerine Anadolu’dan İstisnai Bir Örnek: İnönü Taş Heykeli

• Main Authors: Nurfeddin KAHRAMAN, Refik ARIKAN, Mehmet Can ÇETİN
• Format: Article
• Language: English
• Published: Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi 2019-12-01
• Series: Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi
• Subjects: i̇nönü; i̇nsan şekilli taş heykel; balbal; türk kültürü; human shaped stone sculpture; turkish culture
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/vakanuvis/issue/51217/666602?publisher=vakanuvis
• ISSN: 2149-9535; 2636-7777

Ölüm, ait olduğu kültüre göre; hayatın sona erdiği ya da yeni bir hayatın başladığı, insana dair en önemli olaylardan biridir. İnsanlık tarihine bakıldığında ölüm daha çok yeni bir yaşama geçiş olarak kabul görmüş olup bu durum ölüyü defnetme şekillerinde de kendini göstermektedir. Türklerde görülen mezar odaları ve ölüler için dikilen heykeller bunun bir yansıması olarak kabul edilebilir. Bu açıdan mezarlar ve mezar taşları Türk Kültürü’nü somutlaştıran ve günümüze taşıyan kıymetli tarih hazinelerimizdendir. Türkler, Orta Asya’da yaşadıkları zaman zarfında kendilerine ait bir medeniyet oluşturmuşlar ve göçlerle birlikte gittikleri farklı coğrafyalara bu tecrübelerini taşımışlardır. Her ne kadar değişen zaman, mekân ve inanç koşulları Orta Asya Türk Medeniyeti’ne dair uygulamaları farklılaştırsa da tarihî devamlılık açısından kültürel izleri takip etmek mümkün görünmektedir. Eskişehir’in İnönü İlçesi merkez mezarlığında tespit ettiğimiz insan şekilli taş heykel, Orta Asya kültür ikliminin izlerini taşıması adına önemli bir yere sahipken; Türklerin Anadolu’ya yerleşme tarihleri açısından da ehemmiyetlidir. Anadolu’nun çeşitli yerlerinde insan şekilli taş heykel ya da balballara rastlanmasına rağmen; bunlar genelde taşa kazınarak yapılmışlardır. Ancak tespit ettiğimiz taş heykel form itibari ile Orta Asya örneklerine çok benzemektedir. Bunun yanında bulgumuzu istisnai hale getiren başka bir özellik de Kuzeybatı Anadolu’da bu konudaki ilk bulgu olmasıdır. Bunun yanında bölgede yürüttüğümüz saha incelemeleri ile bu tespiti güçlendirecek farklı örneklere de rastlanmıştır.