Pisanie w umyśle

• Main Author: Georg Theiner
• Format: Article
• Language: English
• Published: Centre for Philosophical Research 2013-09-01
• Series: Avant: Journal of Philosophical-Interdisciplinary Vanguard
• Subjects: umysł rozszerzony; kognitywistyka; język; piśmienność; media
• Online Access: http://avant.edu.pl/wp-content/uploads/Georg-Theiner-Pisanie-w-umysle.pdf

Zgodnie z tezą „umysłu rozszerzonego” znaczna część poznania ludzkiego zachodzi nie wyłącznie wewnątrz głowy, lecz dosłownie rozszerza się poza mózg na ciało i na świat wokół nas (Clark i Chalmers 1998; Clark 2003, 2008; Wilson 1995, 2004; Rowlands 1999, 2010; Menary 2007, 2012; Sutton 2010; Theiner 2011). Jednym ze sposobów na zrozumienie tej tezy jest myśl, że jako istoty ludzkie jesteśmy szczególnie biegli w tworzeniu i pozyskiwaniu środowiskowych rekwizytów i rusztowań (środków przekazu, narzędzi, artefaktów, systemów symboli) w celu rozwiązywania problemów, które w przeciwnym razie leżałyby poza naszym zasięgiem poznawczym. Manipulujemy, ustawiamy w rusztowania i projektujemy na nowo nasze środowiska w sposób zmieniający istotę trudnych zadań, które zbijałyby z tropu nasze pozbawione wspomagania, biologiczne mózgi (takich jak matematyka, logika, rozwiązywanie problemów w sekwencjach), tworząc łatwiejsze rodzaje problemów, do których rozwiązywania jesteśmy z natury lepiej wyposażeni. Centralnym założeniem tezy „umysłu rozszerzonego” jest zatem to, że „wiele z tego, co jest istotne dla inteligencji na poziomie ludzkim, ukryte jest nie w mózgu, nie w technologii, ale w złożonych i powtarzalnych interakcjach i współpracy między nimi” (Clark 2001: 154). W ciągu ostatnich piętnastu lat teza „umysłu rozszerzonego” stała się gorącym hasłem w filozofii umysłu. Jak to bywa z wielkimi konceptami, teza ta nie została stworzona ex nihilo; wykorzystuje ona i formułuje na nowo wiele wcześniejszych wątków. Niestety, wiele z tych pokrewnych wątków trafiło na margines współczesnej filozofii umysłu i psychologii i nie zwracaj się na nie tyle uwagi, na ile zasługują. Tym, co chcemy częściowo uzyskać w niniejszym tomie, jest odwrócenie tego trendu i rozbudzenie na nowo dialogu między tezą „umysłu rozszerzonego” i jej historycznymi poprzedniczkami.