عرفان و سیاست

• Main Author: على اکبرى‌معلم
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Bagher al-Olum University 2004-10-01
• Series: علوم سیاسی
• Online Access: http://psq.bou.ac.ir/article_10250_c530714c23bf73fe7a3520847d8363ee.pdf
• ISSN: 1735-0557; 2645-5773

کتاب «عرفان و سیاست» شامل یک مقدمه و هفت فصل مى‌باشد. در مقدمه پس از طرح سؤال‌اصلى و نحوه تدوین کتاب، گزارش مختصرى از محتواى متن نیز ارائه شده است. نویسنده در پاسخ به این سؤال که آیا نگاه عرفانى اندیشمندان به انسان و جهان، در اندیشه سیاسى و اجتماعى آنان تأثیر گذار است و در صورت مثبت بودن، تأثیر آن چگونه مى‌باشد، مى‌گوید: وجه مشترک همه نظرها و تحلیل‌هاى مختلف به ویژه در سده اخیر در پاسخ به سؤال مذکور، این است که عرفان در عرصه سیاست تأثیر گذار است؛ البته نظرهاى آنان در نحوه تأثیر عرفان بر اندیشه سیاسى و اجتماعى مختلف مى‌باشد. <br />نویسنده کتاب را به هفت فصل تقسیم کرده و در هر فصل، نخست به یکى از تحلیل‌ها در قالب یک نظر اشاره نموده و سپس به نقد و بررسى آن پرداخته است. ایشان قبل از این که به بررسى دیدگاه‌ها بپردازد، وجه مشترکى را براى همه آنها بیان مى‌کند که در واقع، مبنایى براى نقد و بررسى نظریه‌هاى دیگران به شمار مى‌آید. وجه مشترک همه گروه‌هاى مختلف اجتماعى این است که آنان به تناسبِ عملکرد و جهت‌گیرى فرهنگى و اجتماعى خود، با واقعیت تأثیر عرفان بر اندیشه سیاسى و اجتماعى که در فرهنگ جامعه وجود دارد، مواجه شده‌اند. بنابراین، بسیارى از تحلیل‌ها و نظریه‌هاى ارائه شده بیش از آن که برخاسته از دغدغه حقیقت باشد، به خاطر نیازهاى اجتماعى تحلیل گران و نظریه‌پردازان براى مواجهه با این واقعیت بوده است و به همین دلیل، اغلب تحلیل‌ها و نظریه‌هاى گروه‌هاى مختلف بدون آشنایى آنان با متون، مبانى و اصطلاحات عرفانى، و بیشتر با نگاه بیرونى محض ـ آن هم به قصد عمل و کنش اجتماعى تحلیل گران ـ بیان شده است. در واقع، این وجه مشترک به عنوان مفروض نویسنده در طرح نظریه‌ها و نقد و بررسى هر یک از آنها مى‌باشد. اینک مطالب هر یک از فصول به اختصار معرفى مى‌شود.