تعیین ضریب گیاهی برنج، رقم‌های بینام و خزر با استفاده از لایسیمتر و کرت‌های کنترل شده در منطقه رشت

• Main Authors: هدیه پوریزدان خواه, تیمور رضوی پور, محمدرضا خالدیان, مجتبی رضایی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Ferdowsi University of Mashhad 2014-04-01
• Series: بوم شناسی کشاورزی
• Subjects: پرستلی تیلور; پنمن; تبخیر- تعرق مرجع; نیاز آبی; هارگریوز
• Online Access: https://agry.um.ac.ir/article_33611_28a59b7a10968bc8ce6e50a96721b82a.pdf
• ISSN: 2008-7713; 2423-4281

ارزیابی و تعیین نیاز آبی برنج که کشت عمده منطقه‌ رشت را تشکیل می‌دهد، از مسائل مهم مدیریت آب در این منطقه است. معادلاتی که برای محاسبه تبخیر- تعرق مرجع (ET0) استفاده می‌شوند، به‌دلیل ماهیت تجربی آن‌ها برای تمام شرایط اقلیمی مناسب نیستند. از این‌رو لازم است که معادله‌ مناسب هر منطقه مشخص شود. ضریب گیاهی (Kc) نیز پارامتری مهم برای تعیین مقدار تبخیر- تعرق هر گیاه و متعاقباً نیاز آبی گیاه می‌باشد. بدین منظور در این تحقیق، داده‌های تبخیر- تعرق برای گیاه چمن و برنج (رقم‌های بینام و خزر) در دوره‌های ده ‌روزه‌ خرداد تا شهریور در طی سه سال‌ زراعی متوالی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور با استفاده از لایسیمتر زهکش‌دار برداشت شد. مقدار تبخیر- تعرق گیاه مرجع محاسبه شده و با 16 معادله تجربی موجود در نرم‌افزار Ref-ETبرآورد شد و معنی دار بودن اختلاف آن‌ها با نرم‌افزار SPSS سنجیده شد، همچنین مقدار ضریب گیاهی برای هر رقم برنج نیز محاسبه شد. درکل، نتایج نشان داد که بین تبخیر- تعرق برآورد شده با فرمول‌های تجربی هارگریوز، پریستلی‌تیلور و پنمن (فائو 24) و تبخیر- تعرق اندازه گیری شده توسط لایسیمتر اختلاف معنی‌داری وجود ندارد و در بین این سه روش، فرمول تجربی هارگریوز به‌ عنوان مناسب‌ترین فرمول برای منطقه‌‌ رشت پیشنهاد شد، زیرا این روش برخلاف دو روش دیگر، روشی دمایی است و با توجه به پدیده گرمایش زمین، قادر است مقادیر تبخیر- تعرق را در آینده پیش بینی نماید. همچنین متوسط ضریب گیاهی (Kc) در سه سال اجرای طرح برای رقم خزر،10/1 و رقم بینام، 09/1 برآورد شد.