Akşit, E. (2017). Arap dilinde mâ edatı ve işlevleri. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi. 4, 41-59.

• Main Author: Eyüp Akşit
• Format: Article
• Language: English
• Published: Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları 2017-12-01
• Series: Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları
• Subjects: Arapça; gramer; mâ edatı; mâ’nın anlamları
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/474495
• ISSN: 2149-9845; 2636-7807

Arap dilinde ما (mâ) edatı, hem isim hem de harf gibi işlev görür. Bu nedenle Arapça söz diziminde çok farklı şekiller ve işlevlerle karşımıza çıkar. Arap dilinde mâ, çok fonksiyonlu ender edatlardan biridir. Klasik nahiv kitaplarında genellikle hurûfu’l-meânî başlığı altında ele alınan mâ edatının cümlede hangi işlevi gördüğü önem arz etmektedir. Şayet mâ edatının işlevi doğru bir şekilde kavranmazsa Arapça söz diziminin yanlış anlaşılma riski vardır. Ayrıca Kur’an-ı Kerim ayetlerinde sıkça karşılaştığımız mâ edatı, ayetlerin tefsirinde önemli bir yardımcı unsurdur. Konunun önemine rağmen Türkçe yazılan Arapça gramer kitaplarında meselenin ayrıntılı olarak ele alınmadığı görülmektedir. Bu meseledeki bilgi boşluğunu doldurmayı hedefleyen çalışmamız sadece mâ edatının nahiv ilmindeki işlevi ile sınırlandırıldı. Mâ edatının farklı kullanımları, harf ve isim olmak üzere iki ana başlık altında tasnif edildi. Konu ele alınırken ayetler ile Arap şiirinden örnekler verildi ve temel kaynaklardan istifade edilmeye çalışıldı. Özellikle ed-Demâmînî’nin İbn Hişâm’ın Muğni'l-lebîb adlı eserine yazdığı şerhinden, el-Herevî’nin el-Uzhiyye adlı eserinden ve diğer bazı önemli kaynaklardan yararlanıldı. Çalışmanın hacmini artıracağından dolayı mâ edatının bazı ayetlerdeki anlamıyla ilgili ihtilaflara ise zorunlu olmadıkça yer verilmedi.