Gölköy yöresi (Ordu, KD Türkiye) Eosen yaşlı I-tipi şoşonitik plütonların mineral kimyası, tüm-kayaç jeokimyası ve petrolojisi

• Main Authors: İrfan TEMİZEL, Emel ABDİOĞLU YAZAR, Mehmet ARSLAN, Abdullah KAYGUSUZ, Zafer ASLAN
• Format: Article
• Language: English
• Published: General Directorate of Mineral Research and Exploration 2018-12-01
• Series: Bulletin of the Mineral Research and Exploration
• Subjects: Mineral chemistry; Thermobarometer; Geochemistry; I-type; Monzonite; Eocene; Gölköy; Turkey; Mineral kimyası; termobarometre; jeokimya; I-tipi; monzonit; Eosen; Türkiye
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/bulletinofmre/issue/33397/371623?publisher=mta

Doğu Pontidler Orojenik Kuşağı’nda (KD Türkiye), farklı boyut ve bileşimlere sahip Eosen yaşlı ortaç-felsik plütonlar yaygın olarak yüzeyleme vermektedir. Bunlardan, Eriko Tepe ve Göl Tepe Plütonları yaklaşık KB-GD ve D-B uzanımlı olup, Üst Kretase ve /veya Eosen volkanik ve sedimanter kayaçlar içerisine yerleşmiştir. Petrografik olarak; incelenen plütonlar, ince-orta taneli monzonit, monzodiyorit ve yer yer kuvars monzonit bileşimlidir. İncelenen Plütonlara ait kayaçlar, plajiyoklas (An35-67), K-feldispat (Or61-96), kuvars, klinopiroksen (Wo28-49En35-51Fs10-25), biyotit (Mg#: 0.53-0.73) ± hornblend (Mg#: 0.65-0.82), Fe-Ti oksit içermekte olup, monzonitik, poikilitik, pertitik, nadiren antirapakivi ve grafik doku gösterirler. Mineral termobarometre hesaplamaları, plütonların orta-sığ kabuk derinliklerindeki P-T koşullarında kristallendiğini ifade etmektedir. Petrokimyasal olarak; incelenen monzonitik plütonlar çarpışma sonrası, I-tipi, metalümin (A/CNK=0.76-0.93) ve şoşonitik karakterlidirler. Tüm-kayaç ana oksit ve iz element değişimleri, monzonitik plütonların gelişiminde fraksiyonel kristallenmenin önemli rol oynadığına işaret etmektedir. İncelenen plütonların ilksel mantoya normalize iz element diyagramları, birbirine benzer büyük iyon yarıçaplı litofil element, Th, Ce zenginleşmesi ve negatif Nb ve Ti anomalileri göstermektedir. Ayrıca, kondrite normalize nadir toprak element dağılımları, orta derecede zenginleşmiş konkav şekilli (LaN/LuN=9.3-12.6) ve negatif Eu anomalisi (EuN/Eu*=0.69-0.84) göstermekte olup, plütonların gelişimlerinde plajiyoklas ve klinopiroksen ± hornblend ayrımlaşmasını yansıtmaktadır. Elde edilen tüm jeokimyasal verilere göre, incelenen monzonitik plütonların çarpışma sonrası ortamda oluştukları ve zenginleşmiş litosferik manto ergiyiklerinden türeyen ana magmalardan itibaren geliştikleri ileri sürülebilir.