BİR KIRSAL DİNİ MİMARİ ÖRNEĞİ OLARAK ESKİŞEHİR, GÜNYÜZÜ, KUZÖREN KÖYÜ CAMİİ VE RESTORASYON UYGULAMALARI

• Main Authors: Esra ŞAHİN ÇELİK, Gülşen DİŞLİ
• Format: Article
• Language: English
• Published: Istanbul Aydın University 2017-10-01
• Series: The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication
• Subjects: kuzören köyü camii; eskişehir; kırsal mimari; restorasyon; dini mimari
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tojdac/issue/34577/395408?publisher=deniz-yengin

Türkiye’de tarihi camilerin çoğu vakıf kökenli olup, restorasyonları mülkiyet durumuna göre Vakıflar Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilmektedir. Bu araştırma kapsamında da Eskişehir, Günyüzü, Kuzören Köyü Camii, kırsal dini mimari değerleri açısından incelenmiş ve yapıda 2016 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilen restorasyon uygulamaları aktarılmıştır. 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başına tarihlenen Kuzören Köyü Camii, kareye yakın dikdörtgen planlı bir ibadet bölümü ile kuzey cephede ahşap dikmeli açık bir son cemaat yerinden oluşmaktadır. Moloz taş, ahşap, kamış, toprak ve benzeri yöresel malzeme kullanımı, bağdadi kubbe, kemer, ahşap dikme ve benzeri geleneksel yapım elemanları, renkli bezemeli iç mekân algısı ve asimetrik pencere düzeni yapının başlıca kırsal mimari değerleridir. Moloz taş beden duvarları olan camide, özellikle iç mekânda mahfil, minber, tavan ve benzeri yapı öğelerinde ahşap, ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Kuzören Köyü Camii mimarlık ve sanat tarihi açısından çeşitli kaynaklarda incelenmiş olmasına rağmen, yapının son onarımlarda ortaya çıkarılan ve daha önce değinilmeyen verileri bu çalışma kapsamında ortaya konmuştur.  Ayrıca bu çalışma ile yöresel malzeme kullanımı, yapım tekniği ve özgün mimari öğelerini koruma anlamında kırsal dini mimarinin bir örneği olan Kuzören Köyü Camii’nin,  alanında az çalışma yapılan kırsal dini mimari örneklerine katkı sunması hedeflenmiştir. Çalışma kapsamında arazi çalışmaları, literatür ve arşiv taraması kullanılan başlıca araştırma metotları olmuştur. Yapının restorasyon uygulaması esnasında ulaşılan yeni bulgular- özgün kot, sıva altından çıkan özgün duvar örgüsü, beton döşeme altından çıkan özgün taş ayaklar, toprak dam ve benzeri veriler- yöredeki benzer camilerin projelendirilmesi ve onarımları esnasında örnek teşkil etmesi açısından önemlidir.