Tek Partili Dönem Türkiye’sinde Mûsikî Politikaları: Dini Mûsikî Örneği

• Main Author: Uğur
• Format: Article
• Language: Arabic
• Published: Tekirdag Namık Kemal University 2018-12-01
• Series: Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi
• Subjects: Tekke ve Zaviyeler; Mûsikî İnkilâbı; Dini Mûsikî
• Online Access: http://dergipark.gov.tr/tasavvur/issue/41887/435484

Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilan edilmesi ve temsili de olsa var olan Halifelik makamının feshedilmesi ile birlikte 1921 tarihli Teşkilât-ı Esasîye Kanunu da yürürlükten kaldırılmış olup yerine 1961 yılına dek uygulamada kalacak olan 1924 Anayasası getirilmiştir. Birbirinin devamı niteliğinde gibi görünen tüm bu gelişmeler akabinde aşağıda değinilecek olan söz konusu sorunsallar ile doğrudan bağlantılı olduğu tespitine varılan ve çalışmamızın odağını oluşturacak olması açısından da önem arz eden Konya milletvekillerinden Refik Bey (Koraltan) ve arkadaşları tarafından hazırlanan bir yasa önerisi ile meclise sunularak 30 Kasım 1925 tarihinde kabul edilen ve 13 Aralık 1925 tarihinde de resmi gazetede yayınlanan söz konusu “Tekke, Zaviyeler ile Türbelerin Seddine ve Türbedarlar ile Bazı Ünvanların Men ve İlgasına Dair” 677 sayılı kanunun, üretim aşamasında genelde dini mahiyetteki Türk mûsikîsini; özelde ise başta Mevlevilik ve Bektaşilik menşeili olan tarikatların mûsikîlerini -tekke/dergâh mûsikîsini- kesintiye uğratmış olduğu görülmektedir. Bu nedenle “Tek Partili Dönem Türkiye’sinde Mûsikî Politikaları: Dini Mûsikî Örneği” adını taşıyan çalışmamız; yukarıda da ifade edilmiş olduğu üzere Cumhuriyet’in ilanına ortam hazırlayan geçişler ve hemen sonrasında uygulamaya konulan çeşitli inkılâpların meşruiyetinde özellikle bir yasa önerisi ile kabul edilen ve 13 Aralık 1925 tarihinde yürürlüğe konulan 677 sayılı kanun maddesi odağında araştırma konusu yapılırken, 1923-1950 yılları arasında ülkemizde yaşanmış tek partili dönemdeki siyasi hareketliliklerin toplumumuz üzerinde yaratmış olduğu etkileri ve söz konusu edilen bu etkilerin genelde ülkemiz mûsikî yaşantısını, özelde ise Türk din mûsikîsi eğitimi, kültürü ve sanatını ne derece etkisi altına aldığını, ortaya çıkan sonuçların da günümüzde nasıl bir dini mûsikî algısına yol açtığını görebilmemiz ve değerlendirebilmemiz açısından önem arz etmektedir.