Dostęp do sądu pokrzywdzonego czynem nieletniego de lege lata i wedle projektu ustawy Prawo nieletnich z 2008 r.

• Main Author: Korcyl-Wolska Marianna
• Format: Article
• Language: English
• Published: Instytut Nauk Prawnych PAN 2008-01-01
• Series: Archiwum Kryminologii
• Subjects: nieletni; dostęp do sądu; pokrzywdzony; postępowanie w sprawach nieletnich; projekt ustawy; prawo do sądu; czyn zabroniony; juvenile; proceedings involving juveniles; right to a fair trial; prohibited act; draft bill
• Online Access: http://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/ak/article/view/264

Opracowanie stanowi analizę roli pokrzywdzonego w postępowaniu sądowym w sprawie przestępstw popełnianych przez nieletnich. W pierwszej części zostaje opisany obowiązujący stan prawny w świetle ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 roku, wskazując przy tym jej liczne niedoskonałości, jak np. dualizm procedur. Dalej opisano reformę ustawy z 2000 r., kiedy to wzmocniono rolę pokrzywdzonego w postępowaniu w sprawach nieletnich. Odwołano się przy tym do dokumentów prawa międzynarodowego, na podstawie, których dostosowywano polskie przepisy do europejskich standardów. Autorka artykułu przedstawia również wyniki badań empirycznych, dotyczących omawianego zagadnienia i wskazuje na bierność podmiotów bezpośrednio zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy. Bezczynność pozostaje w związku z faktem, że organy procesowe nie są zobligowane do informowania stron i innych uczestników postępowania w zakresie ich praw i obowiązków. Istotne jest również, że postępowania toczone wobec nieletnich nie mają charakteru spornego, a pokrzywdzony nie posiada praw strony. W publikacji omówiono przypadki, w których zwykły sąd może orzekać w sprawie nieletniego, a także rolę prokuratury w postępowaniach sądu rodzinnego. Autorka wskazała również uprawnienia pokrzywdzonego czynem karalnym nieletniego ze zwróceniem uwagi na brak możliwości cofnięcia wniosku o ściganie. M. Korcyl-Wolska stwierdza, że przyjęta nowelizacja zwiększyła zakres uprawnień pokrzywdzonego, ale nie zmieniła jego położenia w postępowaniu. W dalszej części artykułu omówiony został projekt ustawy prawo nieletnich z 2008 r. oraz historia prowadzonych nad nim prac legislacyjnych. Wśród celów nowych regulacji znalazło się m.in. ujednolicenie procedur. Co więcej, w proponowanym projekcie usunięta została instytucja stron postępowania, a wprowadzona instytucja uczestników postępowania. W tekście podkreślono również wzmocnienie roli i rozszerzenie uprawnień pokrzywdzonego. Projekt ustawy, zdaniem autorki, jednoznacznie dąży do usunięcia istniejących de lege lata wątpliwości interpretacyjnych dotyczących pokrzywdzonego.