نگرشى بر نحوه زایش تراس هاى تکتونیکى (تراس هاى رودخانه اى)
تراس هاى رودخانه اى(1) از اجزاء مهم چشم اندازهاى طبیعى و از عناصر مهم و کلیدى در بررسى ویژگی هاى ژئومورفیک پدیده هاى رودخانه اى، در مقیاس منطقه اى و محلى و نحوه تغییرات توان رودخانه ها در رابطه با عوامل مختلف، در سیر زمان محسوب مى شوند. این پدیده ها به عنوان اشکال رودخانه اى، معرف سطح آبهاى...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
2004-07-01
|
| Series: | اطلاعات جغرافیایی |
| Online Access: | http://www.sepehr.org/article_28138_55eacab7b03cd21be88e457fce786c01.pdf |
| Summary: | تراس هاى رودخانه اى(1) از اجزاء مهم چشم اندازهاى طبیعى و از عناصر مهم و کلیدى در بررسى ویژگی هاى ژئومورفیک پدیده هاى رودخانه اى، در مقیاس منطقه اى و محلى و نحوه تغییرات توان رودخانه ها در رابطه با عوامل مختلف، در سیر زمان محسوب مى شوند. این پدیده ها به عنوان اشکال رودخانه اى، معرف سطح آبهاى جارى در گذشته و عملکرد رودخانه در پاسخ به انواع تغییرات رخداده در خصوصیات عوامل متعدد هستند. در رابطه با نحوه فعالیت فرایندها و تحت تأثیر بروز تغییرات و آشفتگی ها در شرایط حاکم، رودخانه گاه مجبور مى شود که بستر خود را برش دهد و نیمکت هاى موازى با نیمرخ طولى خود پدید آورد.(2) تراس هاى رودخانه اى که ارائه دهنده تغییرات متوالى در بستر جریان رودخانه ها مى باشند، در واقع بهترین وسیله جهت بررسى تاریخ گذشته مناطق از نظر نوع تغییرات رخداده و نحوه عکس العمل رودخانه ها نسبت به وقوع چنین تغییراتى در مقاطع زمانى مختلف به شمارمى آیند. با توجه به چنین ویژگى مهم پدیده هاى یاد شده از موضوعات مطرح و مورد بررسى در علوم مختلف زمین، به ویژه علم ژئومورفولوژى و خاک شناسى هستند. براى علم خاک شناسى، تراس ها عبارتند از: سطوح هموار با شیب ملایم و متشکل از سنگ ریزه هاى ناهمگن هستند که حضور آنها در کنار رودخانه ها، مکان نسبتا با ثباتى را براى تشکیل خاک فراهم مى سازند.(3) براى علم ژئومورفولوژى، تراسهاى رودخانه اى به عنوان مهمترین اشکال ژئومورفولوژى حاصل عملکرد جریانهاى آبى هستند که تشکیل آنها به موجب تأثیر نوسانات و تغییرات عوامل مختلف، مانند تغییر در انرژى عوامل مورفودینامیک صورت گرفته است . تراسهاى رودخانه ای که به واسطه تناوب درفرایندهاى تخریب و ترسیب در رودخانه ها تشکیل و تکوین یافته اند (4) معمولاً به صورت بریدگی هاى شیب در طرفین سواحل رودخانه ها و یا فقط در یکى از کناره آنها مشاهده مى شوند.(5) به طورکلى مى توان گفت که تشکیل تراسها در اطراف بستر رودخانه ها، حاکى از انجام تنظیمات و تغییرات در نیمرخ طولى رودخانه ها در پاسخ به تغییر در نوع و میزان داده ها و ستاده هاى مربوط به مکان و زمان ویژه و تکوین نیمرخ طولى رودخانه، در جهت انطباق با شرایط جدید است. علیرغم اهمیت و تأثیر عمده فعالیت هاى تکتونیکى بر روى آبرفتهاى رودخانه اى و تشکیل تراسها، پژوهش هاى صورت گرفته در این زمینه بسیار ناچیز بوده است. وجود تفاوت در شکل کانالها و تنوع در عکس العمل رودخانه ها (با توجه تفاوت در میزان دبى، نوع و مقدار بار بسترى) نسبت به چنین فعالیتهایى شاید عمده ترین دلایل پیچیده شدن موضوع و درنتیجه کم شدن تعداد پژوهش دراین زمینه بوده است . |
|---|---|
| ISSN: | 2588-3860 2588-3879 |