| Summary: | Settings and participants: analogous semantic extensions in conceptually remote domains
This article concerns a phenomenon, claimed to be semantic in nature, which can be observed in expressions from conceptually distant categories. The phenomenon in question consists in the modification of lexical categories in which the form of the words is retained, but their meanings undergo essential, yet analogous, shifts. The two domains selected for the purpose of this study are so-called meteorological expressions (e.g., it’s raining, snow fell etc.) and the names of political states (France, Mexico, Vietnam etc.). These domains are mutually independent and constitute unrelated areas of knowledge. What is intriguing, however, is the similarity of the semantic shifts, also known as conversion or zero-derivation, which occur in these categories. The term “semantic extension” has been chosen as a convenient shorthand for the phenomenon in question. The article argues that due to altered profiles imposed on essentially the same base, the semantic extension under investigation results in shifts between the profiles of a “setting”, a “participant” and a “process”. In a comparative perspective between the two domains in question, zero-derived settings and participants alternate on a regular basis. The analysis applied here adopts tools exploited in cognitive grammar (e.g., profile, base). If semantic extensions towards settings and participants can be confirmed in such distant domains, further research can be undertaken in other domains. If related semantic effects are found in more domains, the semantic categories of a setting and a participant should be included in descriptive grammars.
Scenerie i uczestnicy: analogiczne rozszerzenia semantyczne w pojęciowo odległych domenach
Artykuł dotyczy zjawiska o charakterze semantycznym, pojawiającego się w wyrażeniach z pojęciowo odległych kategorii. Omawiane efekty stanowią modyfikacje kategorii leksykalnych, w których forma pozostaje zachowana, ale ich znaczenia ulegają istotnym, ale też analogicznym zmianom. Dwie domeny wybrane do celów tego badania to tak zwane wyrażenia meteorologiczne (np. pada deszcz, spadł śnieg itp.) oraz nazwy państw (Francja, Meksyk, Wietnam itd.). Domeny te są od siebie niezależne i stanowią niepowiązane ze sobą obszary wiedzy. Intrygujące jest jednak podobieństwo semantycznych zmian, zwanych również konwersją lub derywacją zerową, widoczne w tych wyrażeniach. Termin ‘rozszerzenie semantyczne’ będzie używany jako dogodny skrót dla omawianego zjawiska. Artykuł dowodzi, że ze względu na zmienne profile nakładane na zasadniczo tę samą bazę, badane rozszerzenie semantyczne powoduje przesunięcia między profilami ‘scenerii’, ‘uczestnika’ i ‘procesu’. W perspektywie porównawczej między dwiema domenami, scenerie i uczestnicy regularnie się zmieniają. Zastosowana analiza używa narzędzi wykorzystywanych w gramatyce kognitywnej (np. profil, baza). Jeśli semantyczne rozszerzenia w kierunku scenerii i uczestników zostaną potwierdzone w tak odległych domenach, można podjąć dalsze badania w innych domenach. Jeśli powiązane efekty semantyczne występują w większej liczbie domen, kategorie semantyczne scenerii i uczestnika powinny zostać uwzględnione w gramatykach opisowych.
|
|---|
