Mehmed Said Efendi’nin Misâha Risâlesi

• Main Authors: Atilla Polat, Halime Mücella Demi̇rhan Çavuşoğlu
• Format: Article
• Language: deu
• Published: Istanbul University 2020-07-01
• Series: Osmanli Bilimi Arastirmalari
• Subjects: mehmed said efendi; plane table; geometry; land-surveying; geometri; tabla; misâha
• Online Access: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuoba/issue/55757/650926?publisher=istanbul

Mehmed Said Efendi (ö. 1767), Humbaracı Ahmed Paşa (1675-1747) olarak tanınan Claude Alexandre de Bonneval’in idaresi altında 1735 yılında kurulan Ulûfeli Humbaracı Ocağı’nda mühendis hocası olarak görev yapmıştır. Said Efendi’nin geometri ve astronomi alanlarında telif ve tercüme olarak birçok eseri bulunmaktadır. Kendisinin icat ettiğini söylediği rub‘-ı müceyyeb-i zü’lkavseyn (veya diğer ismiyle müsellesiye) adlı mühendislik aleti üzerine olan risâlesi ile Avrupa kaynaklarından tercüme ederek hazırladığı pergâr-ı nisbe aletini anlattığı risâlesi Mehmed Said Efendi’nin bilimsel aletlere olan ilgisini göstermektedir. Daha önce incelenmiş olan yukarıdaki risâlelere ek olarak, bu çalışmada Mehmed Said Efendi’nin 1154/1741 senesinde el-Hacc (Şehlâ) Ahmed Paşa için hazırladığı ve arazi ölçümünde (misâha) kullanılan tabla aletinden bahsettiği risâlesi tanıtılacaktır. Eserin yeni bulunan nüshalarından bahsedilecek ve çeviriyazısı da verilecektir. Bu risâle, Ebu Sehl Nu‘mân Efendi’nin tabla aleti üzerine olan Tebyînü A‘mâli’l-Misâha adlı eseriyle aynı dönemde yazıldığından iki eser arasında bir ilişki olup olmadığı üzerinde de durulacaktır.