مطالعه تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه جو (Hordeum vulgare L.) تحت تنش شوری در محیط فیتوژل

• Main Authors: حمیدرضا خزاعی, احمد نظامی, بیژن سعادتیان, امید آرمند پیشه, ریحانه پردل
• Format: Article
• Language: fas
• Published: University of Birjand 2016-05-01
• Series: Environmental Stresses in Crop Sciences
• Subjects: Cultivar; Gel chamber; Hydropriming; Nitrogen; Sodium chloride
• Online Access: http://escs.birjand.ac.ir/article_302_1018a46d94705983b3297cc8dda33427.pdf
• ISSN: 2228-7604; 2383-3084

پرایمینگ بذر یکی از راهکارهای مقابله با تنش‌های محیطی است. تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی بشمار می‌رود. به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه­ های جو تحت تنش شوری، دو آزمایش انجام شد. آزمایش اول به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو رقم جو (یوسف و ماکویی) و چهار سطح پرایمینگ با نیتروژن (2، 4، 6 و 8 گرم نیتروژن خالص بر لیتر از منبع اوره)، هیدروپرایمینگ و شاهد (بدون پرایم) بود. در آزمایش اصلی، پرایمینگ با نیتروژن 2 در هزار به همراه تیمارهای هیدروپرایمینگ (بهترین تیمارها از آزمایش اولیه) و شاهد (بدون پرایم) مورداستفاده قرار گرفتند. سطوح تنش شوری صفر، 100، 200 و 300 میلی مولار حاصل از کلرید سدیم در مراحل تهیه فیتوژل اعمال شد و هر رقم در یک آزمایش فاکتوریل مجزا در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. نتایج آزمایش اول نشان داد که پرایمینگ بذر موجب افزایش معنی­ دار طول ریشه­ چه، طول ساقه­ چه و شاخص ویگور گیاهچه شد و در مقابل مدت‌زمان رسیدن به 50 درصد جوانه ­زنی را کاهش داد. با افزایش غلظت نیتروژن از 2 در هزار، تفاوت آماری در اکثر صفات مشاهده نشد و در برخی موارد اثر منفی بر صفات اندازه ­گیری شده داشت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که اثر مثبت و معنی­دار دو تیمار پرایمینگ موردنظر بر صفات طول ساقه ­چه، وزن تر و خشک ساقه­ چه، سطح سبز، طول و حجم ریشه­ چه، وزن­ تر و خشک ریشه ­چه در سطوح مختلف تنش شوری در رقم ماکویی بود. در رقم یوسف، به‌جز حجم ریشه­ چه، پرایمینگ بذر به‌طور معنی­داری سایر صفات موردبررسی را بهبود داد. دو رقم جو واکنش یکسانی به پرایمینگ بذر نشان ندادند. هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با نیتروژن 2 در هزار در رقم یوسف با افزایش شوری تا 300 میلی مولار باعث افزایش معنی­دار صفاتی همچون طول ساقه­ چه، سطح سبز، وزن تر و خشک ساقه­ چه و وزن تر ریشه­ چه نسبت به شاهد شد. درحالی‌که تأثیر مثبت و قابل‌توجه پرایمینگ بذر در رقم ماکویی تا سطح شوری 200 میلی مولار و در صفات طول ساقه­ چه، وزن تر ساقه ­چه و وزن تر ریشه­ چه به ترتیب 11، 8 و 19 درصد بود.