مبانى آزادى در کلام و فقه شیعه

• Main Author: سیدنورالدین شریعتمدار جزائری
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Bagher al-Olum University 1998-12-01
• Series: علوم سیاسی
• Online Access: http://psq.bou.ac.ir/article_7481_e4effdb7f4947b8026e592064a71077b.pdf

1 ـ ریشه و مبانى کلامى و فقهى آزادى و حریت در مذهب شیعه سه اصل برائت،<br /> عدم ولایت و اراده و اختیار است که هر سه در مذهب شیعه ثابت شده است. <br />2 ـ شیعه که از طرفداران اراده و اختیار در انسان است، عدالت را در خداوند پذیرفته<br /> و حسن و قبح ذاتى اشیاء را که با درک مستقل عقل شناخته مى‏شود، قبول کرده و کارهاى<br /> خدا را هدفمند دانسته است. <br />3 ـ قول به جبر و قول به تفویض باطل است و راه معقول و صحیح، امر بین الامرین<br /> است که قرآن و سنت و عقل نیز آن را مى‏پذیرد. <br />4 ـ اراده در انسان از کارهاى بدون واسطه نفس است و نیاز به مقدمه‏اى ندارد. <br />5 ـ به کارگیرى آزادى براى تمام افراد بشر ممکن نیست و براى نشان دادن بهترین<br /> راه به کارگیرى آزادى براى تمام افراد بشر، نیاز به قانون است تا بتواند خواسته‏هاى مردم<br /> را تعدیل و کنترل نماید و رساترین و جامع‏ترین قانون، قانون الهى است که توسط پیامبر<br /> <br clear="all" /> به بندگان خدا ابلاغ مى‏گردد. <br />6 ـ نصب پیامبر و امام از طرف خدا با آزادى بشر مخالفتى ندارد. <br />و  به همان دلیل که قانون را خدا باید وضع کند، پیامبر و امام را نیز خدا باید نصب کند. <br />7 ـ معصوم بودن از گناه و خطا در پیامبر و امام، امرى لازم و ضرورى مى‏باشد که با<br /> دلیل‏قرآن‏وسنت‏وعقل به اثبات رسیده است و به همان دلیل که خدا باید فرد معصوم را به<br /> عنوان‏پیامبراعلام‏کند، به همان دلیل امام معصوم را نیز خدا باید ـ توسط پیامبر ـ اعلام کند. <br />8 ـ تکالیف الهى با آزادى بشر مخالفتى ندارد و تکلیف، همان قانون الهى است که<br /> باید از طرف خدا ابلاغ شود تا تمام افراد بشر بتوانند به طور مساوى از آزادى بهره گیرند. <br />9 ـ فقه شیعه با آزادى و حرّیت انسان مخالفتى ندارد و در این زمینه بیش از پنجاه<br /> قاعده کلى در ارتباط با آزادى و آسان‏گیرى بر بندگان خدا، وجود دارد. <br />10 ـ فقه نه تنها با آزادى و اراده انسان مخالفتى ندارد؛ بلکه آزادى و اراده بشر<br /> مى‏تواند سبب تغییر حکم شرع شود. با اراده انسان موضوع حکم و یا حالت آن تغییر پیدا<br /> مى‏کند و در نتیجه حکم شرع نیز تغییر پیدا مى‏کند.