Erzurumlu Darîr’in Sîretü’n-Nebî Adlı Eserinden Eski Anadolu Türkçesinin Söz Varlığına Katkılar

• Main Authors: Orhan Yavuz, Fatih Numan Küçükballı
• Format: Article
• Language: Turkish
• Published: Selçuk University 2017-12-01
• Series: Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
• Subjects: Erzurumlu Darîr; Sîretü’n-Nebî; Eski Anadolu Türkçesi; Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü; söz varlığı.
• Online Access: http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/837
• ISSN: 1300-4921; 1300-4921

Erzurumlu Mustafa Darîr, 14. yüzyılın en ünlü edipleri arasında yer almaktadır. Onun ünü, Memluk Kıpçakçasının Oğuzcalaşmasındaki rolünden ve Sîretü’n-Nebî adlı eserinden kaynaklanmaktadır. Darîr’in Sîretü’n-Nebî’si çeşitli Arap siyercilerin eserlerinden istifade edilerek hazırlanan hem tercüme hem de telif bir eserdir. Manzum ve mensur karışık (büyük bir bölümü mensur) olarak kaleme alınan eser, altı ciltlik hacmiyle oldukça dikkat çekicidir. Eserin hacminin fazlalığı, esere söz varlığı açısından da büyük bir zenginlik kazandırmıştır. Darîr, edebî yeteneği ve Türkçeye hâkimiyeti sayesinde Sîretü’n-Nebî’de çok çeşitli bir kelime kadrosu kullanmıştır. Eserde aynı kavram için birbirinden farklı kelimelerin tercih edildiği görülmüştür. Sade Türkçeyle yazılmış böylesi hacimli bir eserin söz varlığı açısından incelenmesi gerekmekteydi. Dolayısıyla biz de bu çalışmada Sîretü’n-Nebî’nin ilk dört cildini taramak suretiyle Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığına katkı yapmayı amaçladık. Bu hususta da Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığıyla ilgili en kapsamlı sözlük olma özelliğini hâlâ koruyan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü’nü ölçüt aldık.