محرم در قاب تلویزیون: تحلیل محتوای ویژه برنامه‌های تلویزیونی محرم در سال 1398

• Main Authors: غلامرضا محمدی‌مهر, سید‌احمد محمدی بحرانی
• Format: Article
• Language: fas
• Published: Research and Polling Center of Islamic Republic of Iran Broadcasting 2021-02-01
• Series: Pizhūhish/hā-yi Irtibāṭī
• Subjects: نهضت اباعبدالله (ع); برنامه‌های گفتگو‌محور; نظریه بازنمایی; دلایل و پیامدهای نهضت عاشورا
• Online Access: http://cr.iribresearch.ir/article_241998_335e3ee1e0d3c01c374e9cb7e6ec962c.pdf
• ISSN: 2538-2977; 2538-2985

در پژوهش حاضر، به بررسی ویژه برنامه‌های محرم پرداخته شده است. هدف اصلی، شناخت شیوه بازنمایی ابعاد نهضت عاشورا، واحد تحلیل، آیتم و جامعه آماری، شامل تمام ویژه برنامه‌هایی بوده که در 13 روز اول ماه محرم 1398، از شبکه‌های اول، دوم، سوم، چهارم، آموزش، افق، شما و جام‌جم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده‌اند. حجم نمونه نیز برابر با جامعه آماری تحقیق و با توجه به هدف پژوهش، برنامه‌های گفتگو‌محور (کارشناسی) و ترکیبی بوده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بیش از نیمی از برنامه‌های مورد بررسی (52/4 درصد) با جنبه‌های شعور و معرفت قیام اباعبدالله (ع) و 38/4 درصد، با جنبه‌های عاطفی یا در اصطلاح، شور نهضت حسینی مرتبط بوده است. تقریباً 10 درصد از مدت‌زمان آنها به کلیات برنامه‌ای (سلام و احوالپرسی، معرفی برنامه و کارشناس، راه‌های ارتباط با برنامه و غیره) اختصاص ‌یافته و به لحاظ موضوعی، در 28/3 درصد از این مدت‌زمان، به بحث درباره ویژگی‌ها و قابلیت‌های اباعبدالله (ع) برای نجات انسان و جامعه و بیان خصوصیات اخلاقی، خاندان و اصحاب ایشان پرداخته شده است. موضوع دلایل قیام اباعبدالله (ع) به‌عنوان موضوعی مستقل، چندان در برنامه‌ها، مورد توجه نبوده و 4/5 درصد از آیتم‌های کارشناسی به آن اختصاص ‌یافته است. بیان پیشینه تاریخی قیام تقریباً در 15 درصد و ذکر وقایع و حوادث مرتبط با نهضت، تقریباً در یک‌پنجم (18/5 درصد) از مدت‌زمان برنامه‌ها، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به‌این‌ترتیب، جا دارد که در ویژه برنامه‌های آتی، به بحث و بررسی درباره دلایل و اهداف قیام اباعبدالله (ع) و نقد دیدگاه‌های متعارض در این خصوص نیز که محور و اساس ابعاد معرفتی مرتبط با نهضت عاشوراست، پرداخته شود.